Hatay Yöresel Ürünleri
Gastronomi Şehri Hatay’ın Yöresel Ürünleri
Hatay denildiğinde akla gelen ilk şey, hiç şüphesiz yemekleridir. Yemekler doğal ürünlerden, Hatay’a özgü tariflerle yapıldığı için, her birinin eşsiz lezzeti vardır. Hatta 600 çeşit yemeğiyle UNESCO tarafından Dünya Gastronomi Şehri adaylığı kabul edilmiştir.
Hatay İlini Tanıyalım
Hatay Türkiye’nin en güneyinde yer alan şehirdir. Yaklaşık nüfusu 1.5 milyondur. Altınözü, Antakya, Arsuz, Belen, Defne, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Payas, Reyhanlı, Samandağ ve Yayladağı olmak üzere toplam 15 ilçesi bulunmaktadır. Hatay’ın bitki örtüsü maki ve ormanlardır. Altın, aluminyum, asbest, demir, dolomit, fosfat, kireçtaşı, krom, manyezit ve mermer rezervleri bulunmaktadır. Akdeniz iklimine hakim bir şehrimizdir. Hatay’ın geçim kaynağı sanayi, tarım ve limandır. İskenderun’da bulunan demir çelik fabrikası da, şehre istihdam sağladığı gibi, ekonomisine de katkıda bulunmaktadır.
Hatay’ın Neleri Meşhurdur ?
Bunlardan başlıcaları :
Antakya peynirleri ( dil peyniri, örgü peyniri, Antakya çökeleği )
Semirsek
Aşşur
Asi Nehri
Antakya Mozaik Müzesi
Sakal Kaldıran
Sıhılmahsi
Libye
Aslında çok fazla meşhur şeyi vardır Hatay’ın. En meşhurlarını yukarıda saydık.
Hatay’ın Yöresel Yemekleri Nelerdir ?
Hatay mutfağı, Türkiye çapında ün yapmıştır.
Tıpkı Gaziantep mutfağı gibi, kendisine has bir lezzeti vardır.Neredeyse her yemek, büyük bir ustalıkla yapılır. Gelin şimdi Hatay mutfağına ait yöresel yemeklerden bahsedelim. Hatay usulü kabak tatlısı, Kömbesi, Biberli ekmek, Kaytaz böreği, Hatay arap kebabı, Şıhilmahşi, Hatay usulü kuru fasulye, Mualla, Ekmek köftesi, Aşür yemeği, Antakya külçesi, Hatay usulü İskender, Ekşili Antakya Kebabı, Elmalı Köfte, Ispanak Boraniyesi, Antakya Usulü İçli Köfte, Mütebbel, Şeyh Mualla, Patlıcan Tatlısı, Hettüş (Semizotu Salatası), Kimyon Kebabı, Ispanak Kökü Boranisi, Kabak Boranisi, Antakya Usulü Kuzu Ciğerli Cartlak Kebabı, Sefer Kitelli, Elmalı Köfte, Ispanak Boraniyesi, Antakya Usulü İçli Köfte, Mütebbel, Şeyh Mualla.. Bu saydıklarımız kadar, sayamadıklarımız da var. Hatay’ın meşhur yemeklerini yazmaya kalksak, sayfalar dolusu yazabiliriz. Fakat merak ediyorsanız, Google’ye “ Hatay yöresel yemekler “ yazarak arama yapabilirsiniz. Detaylı tariflerini rahatlıkla bulabilirsiniz. Hatay’dan Ne Alınır ? Eğer yolunuz Hatay’a düşerse ve sevdiklerinize hediyelik bir şeyler almak isterseniz, tabii ki bazı tavsiyelerimiz olacak. Aslında sizler için Hatay’ı ayağınıza getiren bir internet sitesi var. Yöresel lezzetlerini Hatay’dan almak istiyorsanız, bu siteyi ziyaret edebilirsiniz. Aklınıza gelebilecek her türlü organik ürünü, hediyelik eşyayı burada bulabilirsiniz. Sözü çok uzatmadan tavsiyelerimize geçelim. Antakya’nın bıçakları oldukça ünlüdür. Özellikle Kasap Zırh Bıçağı’nın pek benzerini bulamazsınız. Bıçak meraklısı bir tanıdığınız varsa, bunu mutlaka almalısınız. Pirinç ve bakırdan yapılan ürünler de nam salmıştır. Özellikle bakır cezvede yapılan Türk kahvesinin tadı bir başka oluyor. Bakır tavada pişirilen yumurta ise, sabah kahvaltılarının değişmezidir. Kahve ve baharat değirmeni ise, nostaljik görüntüsüyle güzel bir hediye olacaktır. Hatay’ın baharatlarını da es geçmeyelim. Mutfağınızdan eksik etmediğiniz baharatları Hatay’dan getirtmeniz, sofralarınıza tat katacaktır. Hatay’ın meşhur baharatlarından bazıları; Acı çehre tohumu, Hibisküs, Kakule, Keçi boyunuzu tozu, Dağ kekiği, kekik, Öğütülmüş keten tohumu, Kimyon, Kömbe baharatı, Küflü çökelek sürk baharatı, Kuru hannap, Kuş üzümü, Muskat, Rezene, Çörek otu yağı, Sumak, Tane mahlep, Toz kişniş, Yenibahar, Zerdeçal. Hatay’ın Çakşır bitkisi ise, faydalarıyla gerçekten göz kamaştırıyor. Bakın Çakşırın faydaları nelermiş : Doğal bir afrodizyaktır. Özellikle erkeklerde cinsel istek ve gücü arttırdığı gibi, sperm sayısının da artmasına katkıda bulunuyor. Kasları güçlendirir ve kas ağrılarını azaltır. Astım ve bronşitte faydalıdır. Bir erkeğe hediye alacaksanız, Çakşır otunu öneririz. Yeşil zeytinin çekirdeğinden ve yapraklarından ayrılıp, çekiç yada benzer bir taşla ezilmesiyle kırma zeytin elde edilir. Sabah kahvaltılarına müthiş bir lezzet veren bu zeytin türünü mutlaka denemelisiniz. Yine bir başka zeytin türü olan Halhalı zeytin de, Hatay’a özgü zeytin türlerinden biridir. Gelelim peynir çeşitlerine. Peynir, sabah kahvaltılarının vazgeçilmezi olduğu kadar, gün içerisinde yapılan atıştırmalıkların da vazgeçilmezidir. Hatay’a özgü peynir türleri ise; Dil peyniri, Antakya yaprak peynir, İp sünme peyniri, Sıkma peyniri, Künefe peyniri, Çörek otlu Antakya peyniri, Hatay deyince Ceviz reçelinden bahsetmemek olmaz. İlk duyduğumuzda normal reçel işte ne özelliği var ki diyoruz. Fakat yapım aşaması oldukça zor. Henüz çok taze iken ceviz ağacının dalından koparılan cevizlerin kabukları soyulur. İçi suyla dolu bir kap içerisinde yaklaşık 10 gün bekletilir. Tabi bu bekleme esnasında, günde 2 kez suyu değiştirilir. Bu sürenin sonunda cevizler kaptan alınır ve iyice yıkanır. Ardından içi kireç suyu dolu bir kap içerisine atılıp, 1 gün boyunca bekletilir. Sonra buradan alınıp, iyice yıkanır. Yıkandıktan sonra güzelce haşlanır. Tekrar suyu süzülür. Başka bir kap içerisine şeker konulur. Tam üzerini kaplayacak kadar su eklenir. İyice kaynatılır ve üzerine bir miktar limon suyu eklenerek şerbet elde edilir. Cevizler bir şiş yardımı ile delinir ve bu şurup içerisine atılır. Yaklaşık 15-20 dakika kaynatılır. Daha sonra ağzına bir tülbent bağlanarak soğumaya bırakılır. 2 gün boyunca bu şekilde bekletilir ve cevizler içerisinden çıkarılır. Kalan şurup kaynatılır ve 10 dakika kaynadıktan sonra cevizler tekrar içerisine konulur. Ardından ateşten alınır ve soğutulduktan sonra güneşe bırakılır. Soğuduktan sonra içerisine karanfil ve tarçın eklenerek, kavanozlara konulur. Ceviz reçelinin yapılışı işte böyle. Doğal, taze ve oldukça lezzetli olan ceviz reçelini mutlaka denemelisiniz. Reçel demişken, Hatay’a ait tatlılardan bahsetmemek olmaz. Hatay usulü tatlılar da, yemekler kadar ün yapmıştır. Özellikle Ballı cevizli sucuk, Cezerye, Hatay künefesi, Kabak tatlısı, Közde künefe, Yayladağı lokumu, Cennet çamuru, Patlıcan reçeli, Turunç reçeli, Portakal çiçeği reçeli denenmesi gereken tatlı çeşitlerindendir. Hatay ve Antakya birbirine karıştırılır. Fakat aslında Antakya, Hatay’ın bir ilçesidir. Antakya biberi ve bu biberden yapılan biber salçası, Hatay yöresel yemeklerine ayrı bir tat katar. Tabi salça denildiğinde, Samandağ biber salçasını da unutmayalım. Hatay bulunduğu konum ve iklim itibariyle, tarım ürünleri konusunda oldukça zengindir. Bunun etkileri tabiî ki Hatay sofralarına yansıyor. Yemeklerden sonra içilen kahvenin de yeri ayrıdır. Hatay’dan alacağınız Yeşil kahve yada Menengiç kahvesi, dostlarınıza yapacağınız güzel bir sürpriz olacaktır. Yolunuz Hatay’a düştüyse ve sevdiklerinize hatıra olarak bir şeyler almak istiyorsanız, Hatay yöresel kıyafetlerini de tercih edebilirsiniz. Köşkerlik, Aba, Şako, Tarbuş, Altın Penez, Tezzak, Kaytan, Arakçık, Kefiye, Edik, Bele gibi ürünler, özellikle Hatay yöresinde halk oyunlarında, düğünlerde, asker eğlencelerinde sıklıkla kullanılır. Hatay yöresel oyunları arasında en öne çıkanları, Çeçen, Aspura, Kate, Viğ’dir. Bu oyunların ortak özellikleri, hepsinde ayaklar yere sertçe vurulur ve omuzlar titretilerek oyuna devam edilir. Ayrıca bu oyunlarda zılgıt ve hayda çok fazla kullanılır.
Kaynak:Milli Gazete
